In memoriam Prof. Mr. Jan Vis (1933-2011)
“Wie jou in volle levenskracht
in je waarde kon herkennen
hem werd door jou geopenbaard
hoe milde kracht en waarheidszin
uit harte- en uit zielegrond
in de mens gestalte krijgen “
R.Steiner
Deze tekst stond boven de overlijdensadvertentie die de familie van Jan Vis in het NRC liet plaatsen op 26 januari jongstleden.
Veel mensen kennen Jan Vis als emeritus hoogleraar Staatsrecht aan de faculteit voor Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit te Groningen waar hij tot 1995 actief is geweest en ook een aantal jaren als decaan. Nog meer bekendheid heeft hij gehad als prominent lid van D’66 al vanaf het eerste uur van die partij. Namens die partij was hij ook jarenlang 1e Kamerlid en fractievoorzitter in die Raad. Daarna is Jan Vis benoemd als lid van de Raad van State. Jan Vis heeft ook een rol gespeeld als mede-informateur bij de totstandkoming van het eerste paarse kabinet Kok in 1994.
Veel minder bekend is dat hij vooral geïnspireerd is geweest door de antroposofie en ook veel bestuurlijk werk heeft verricht voor een groot aantal antroposofische initiatieven. Zo was Jan Vis van 1995 tot 2006 lid van de Raad van Commissarissen van de Triodos Bank en later ook nog als adviseur voor deze bank. Daarnaast is hij ook bestuurslid geweest bij Dialoog, de Stichting ter bevordering van Dynamische Oordeelsvorming dat opgericht is door Lex Bos. Verder was hij ook lid van de Raad van Toezicht van de Arta-Lievegoedgroep. En een tijd lang was hij ook voorzitter van de Vereniging Vrije School te Groningen tot 1994 en lid van het curatorium van de Vrije Hogeschool te Driebergen tot 1991.
Jan Vis was de zoon van Dirk Vis, kunstschilder en later directeur van de Rietveld Academie te Amsterdam en zijn moeder was drs. G. Britzel. Jan Vis heeft de vrije basisschool gevolgd in Bergen gedurende de oorlogsjaren 1940-1945. Zijn middelbare schoolperiode heeft hij doorlopen op het gymnasium in Alkmaar, gevolgd door een journalistenopleiding aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam.
Na een jarenlange journalistieke carrière met als hoogtepunt politiek redacteur bij NRC Handelsblad (tot 1973), kreeg zijn levensloop een andere wending.
Na een avondstudie Rechten te Rotterdam (1967-1971) ging hij de wetenschap in.
Kort daarna werd hij ondanks protesten van de minister, omdat hij niet gepromoveerd was, toch benoemd eerst als lector en later als hoogleraar in Groningen.
Van zijn hand zijn meerdere publicaties verschenen zonder dat ze meteen zijn antroposofische achtergrond verraden.
- Parlement en Politiek (1977 samen met J. van den Berg)
- Rechtsstaat en Verzorgingsstaat (1978)
- De ontbinding van het parlement (1987)
- Verdelen en heersen (1995)
Hij moet een zeer gedreven en energieke man zijn geweest, die zoveel wetenschap-pelijke, politieke en bestuurlijke activiteiten wist te combineren op zo’n breed maatschappelijk gebied. Het plotselinge overlijden is voor zijn familie een groot verlies, maar ook voor de antroposofie en de werkgebieden een enorme aderlating. Toch mogen we dankbaar zijn voor het vele opbouw- en ontwikkelingswerk dat hij heeft verricht .
Kenmerkend voor zijn denken was de uitspraak “dat de politiek overgenomen was door economen, maar dat de cultuur steeds belangrijker wordt.” In zijn beknoptheid wel een teken dat hij leefde vanuit de geest van de Sociale Driegeleding.
